ข้อสอบกลางภาค ปีการศึกษา 2556 ข้อที่ 3

3. การพัฒนาหลักสูตรมีขั้นตอนอย่างไรบ้าง จงยกตัวอย่าง Model อธิบายองค์ประกอบแต่ละ Model และสรุปความเห็นกรณีที่องค์ประกอบในการพัฒนาหลักสูตร หายไปจะเกิดอะไร

     ในการพัฒนาหลักสูตรการศึกษาต้องตอบสนองทั้งด้านผู้เรียน ด้านสังคมและด้านความรู้ โดยตั้งอยู่บนพื้นฐานทางการพัฒนาที่สำคัญ คือ พื้นฐานทางสังคม พื้นฐานทางจิตวิทยาและพื้นฐานทางปรัชญา  ข้าพเจ้าจะขอยกตัวอย่างรูปแบบของการพัฒนาหลักสูตรของ Ralph W. Tyler

รูปแบบของการพัฒนาหลักสูตร  ราล์ฟ ดับเบิลยู ไทเลอร์ (Ralph W. Tyler) มีดังนี้

               รูปแบบของการพัฒนาหลักสูตร  ราล์ฟ ดับเบิลยู ไทเลอร์  เป็นแนวคิดพื้นฐานในการพัฒนาหลักสูตรที่รู้จักกันดี  คือ หลักการและเหตุผลในการสร้างโครงสร้างหลักสูตร ว่าในการจัดการหลักสูตรและการสอนนั้นควรจะตอบคำถามพื้นฐาน 4 ประการที่สำคัญ คือ

1.             มีความมุ่งหมายทางการศึกษาอะไรบ้างที่โรงเรียนควรจะแสวงหา

2.             มีประสบการณ์ทางการศึกษาอะไรบ้างที่โรงเรียนควรจัดขึ้นเพื่อให้บรรลุจุดประสงค์ที่กำหนดไว้

3.             จะจัดประสบการณ์ทางการศึกษาอย่างไร จึงจะทำให้การสอนมีประสิทธิภาพ

4.             จะประเมินประสิทธิผลของประสบการณ์ในการเรียนอย่างไร จึงจะตัดสินใจได้ว่าบรรลุถึงจุดประสงค์ที่กำหนดไว้

โดยไทเลอร์ได้เน้นว่าคำถามจะต้องเรียงลำดับกันลงมา   นั่นก็หมายความว่าการตั้งจุดมุ่งหมายจึงเป็นขั้นตอนที่สำคัญที่สุดของไทเลอร์  ดังนั้นการสร้างหรือพัฒนาหลักสูตรต้องคำนึงถึง การกำหนดจุดมุ่งหมาย การกำหนดประสบการณ์ทางการศึกษา การจัดประสบการณ์ทางการศึกษาให้ผู้เรียน และการประเมินสัมฤทธิ์ผลของหลักสูตรด้วย

รูปแบบการพัฒนาหลักสูตรของไทเลอร์ การพัฒนาหลักสูตรจะต้องเป็นไปตามลำดับขั้น ดังต่อไปนี้

ขั้นที่ 1 การกำหนดจุดประสงค์ของหลักสูตร เริ่มด้วยการกำหนดจุดประสงค์ชั่วคราวโดยอาศัยข้อมูลจากการศึกษาสังคม ศึกษาผู้เรียน และข้อเสนอแนะของผู้เชี่ยวชาญในเนื้อหาวิชามาช่วยกำหนดจุดประสงค์อย่าง คร่าวๆ ซึ่งอาจมีมากกว่าที่จะจัดเข้าไว้ในหลักสูตรได้ทั้งหมด จึงควรกลั่นกรองให้เหลือไว้เฉพาะจุดที่สำคัญและสอดคล้องกัน เป็นจุดประสงค์ขั้นสุดท้าย หรือจุดประสงค์ที่ใช้จริง ในการพิจารณากลั่นกรองจุดมุ่งหมายชั่วคราวนั้น จะใช้หลักจิตวิทยาการเรียนรู้และหลักปรัชญามาประกอบการกลั่นกรอง

ขั้นที่ 2 การเลือกและจัดประสบการณ์การเรียนหลังจากกำหนดจุดประสงค์ของหลักสูตรแล้ว ขั้นต่อมา ทำการเลือกประสบการณ์การเรียน อันเป็นสื่อที่จะทำให้บรรลุถึงจุดประสงค์ที่กำหนดไว้ ในการเลือกประสบการณ์การเรียนจะต้องคำนึงถึง ลำดับก่อนหลัง ความต่อเนื่องและบูรณาการ (Integraty) ของประสบการณ์เหล่านั้น ทำได้ดังนี้

2.1  ผู้เรียนควรมีโอกาสฝึกพฤติกรรมและเรียนรู้เนื้อหาตามที่ระบุไว้ในจุดประสงค์
2.2 กิจกรรรมและประสบการณ์นั้นควรจะทำให้ผู้เรียนพึงพอใจที่จะปฏิบัติตามพฤติกรรมที่ได้ระบุไว้ในจุดประสงค์                                                                                                                         2.3  กิจกรรมและประสบการณ์นั้นควรจะอยู่ในขอบข่ายความพอใจที่พึงปฏิบัติได้
2.4  กิจกรรมและประสบการณ์หลายๆด้านของการเรียนรู้อาจนำไปสู่จุดประสงค์ที่กำหนดไว้เพียงข้อเดียว
2.5 ในทำนองเดียวกันกิจกรรมและประสบการณ์การเรียนรู้เพียงหนึ่งอย่างอาจตอบสนองจุดประสงค์หลายๆข้อได้
                ขั้นที่ 3 การประเมินผล  เพื่อที่จะตรวจสอบว่าการจัดการเรียนการสอนได้บรรลุจุดประสงค์ตามที่กำหนดไว้หรือไม่

องค์ประกอบในการพัฒนาหลักสูตรของไทเลอร์ มีดังนี้

1. จุดมุ่งหมายที่ต้องการให้ผู้เรียนเกิดผล
2. ประสบการณ์ ที่โรงเรียน
3. วิธีการจัดประสบการณ์
4. การประเมินผล

                จะเห็นได้ว่าในองค์ประกอบของหลักสูตรแต่ละองค์ประกอบนั้น ก็มีความสำคัญในตัวของมันเอง เราไม่สามารถตัดองค์ประกอบใดองค์ประกอบหนึ่งออกไปได้ เช่นหากไม่มีจุดมุ่งหมายแล้วก็ไม่สามารถดำเนินการจัดทำหลักสูตรได้  หากไม่มีประสบการณ์ที่โรงเรียนจัดให้ก็ไม่มีส่วนใดที่เป็นสื่อในการพัฒนาพฤติกรรมการเรียนรู้ตามจุดมุ่งหมายได้ การเลือกวิธีจัดประสบการณ์ก็เป็นสิ่งสำคัญเพื่อส่งเสริมการสอนให้เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ  และสุดท้ายการประเมินก็เป็นสิ่งสำคัญในการตรวจสอบว่าหลักสูตรที่สร้างขึ้นนั้นดีแล้วหรือไม่  เช่นนี้แล้วการพัฒนาหลักสูตรนั้นต้องมีองค์ประกอบแต่ละองค์ประกอบที่เหมาะสมและส่งเสริมกันและกันจึงจะทำให้หลักสูตรออกมาประสบผลสำเร็จ